Het Rijksdaggebouw - Berlijn 2013

Ga naar de inhoud

Hoofdmenu:

Het Rijksdaggebouw

Bezienswaardigheden > Berlijn

Het Rijksdaggebouw
Het Rijksdaggebouw (Duits: Reichstagsgebäude), is sinds 1991 weer het Duitse parlementsgebouw in de hoofdstad Berlijn aan het Platz der Republik. Het gebouw dateert van 1894. Tot 1933 zetelde hier de Rijksdag, een voorganger van het huidige parlement, de Bondsdag. Het gebouw heeft de teloorgang van zowel het keizerrijk aan het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw meegemaakt, evenals de Weimarrepubliek en het Derde Rijk. De naam van het gebouw wordt ook wel afgekort tot Rijksdag

Bouw
Het gebouw is in een eclectische stijl ontworpen door de Frankfurter architect Paul Wallot. De bouw begon in 1884 en werd in 1894 voltooid. De tekst Dem Deutschen Volke ("Voor het Duitse volk") op de voorgevel werd door keizer Wilhelm II aanvankelijk afgewezen en kon pas in 1916 alsnog worden aangebracht. De bronzen letters zijn ontworpen door Peter Behrens.

Brand en Herbouw
Het gebouw is in de Rijksdagbrand van 1933 zwaar beschadigd geraakt. Deze brand was (hoogstwaarschijnlijk) aangestoken, maar de schuldvraag is nooit beantwoord. De Nederlandse communist Marinus van der Lubbe werd als dader opgepakt, vervolgd en geëxecuteerd, maar er wordt betwist of hij de brand heeft gesticht, en, als dit wel zo was, of hij hierbij is geholpen. In reactie op de brand werd de noodtoestand uitgeroepen, waarna de partij van Hitler de macht kon overnemen. De geruchten dat Hitler bevel zou gegeven hebben om deze brand te stichten doen echter ook de ronde, op die manier immers kon hij de communisten in een kwaad daglicht stellen.
Na de brand volgden enige herstelwerkzaamheden en werden er de eerstvolgende jaren propagandafilms vertoond. De machteloze Rijksdag vergaderde voortaan in de zogenaamde "Kroll Oper".
In de loop van de oorlog werd de kraamafdeling van de nabijgelegen Charité naar de Rijksdag verplaatst, met als resultaat de geboorte van enkele honderden Berlijners in de Rijksdag. Zodoende vermeldt tot op heden menig Berlijnse geboorteakte als geboorteplaats "Berlin - Reichstagsgebäude".

De Georgische sergeant Meliton Kantaria liet op 2 mei 1945 de Sovjet-Russische vlag wapperen op de Reichstag als symbool voor de overwinning op het naziregime. Er is zwaar om het gebouw gevochten, aangezien beide strijdende partijen er een symbool van de macht over Duitsland in zagen. De veel vertoonde foto's en filmbeelden van de bestorming door Russische troepen en het hijsen van de rode Sovjet-vlag zijn enige dagen later in scène gezet, maar geven een impressie van de inname van de Rijksdag.

Koude oorlog
Tijdens de Koude Oorlog werd het zwaar beschadigde gebouw - dat nu lag in West-Berlijn, vlak tegen de Berlijnse muur - opnieuw gerestaureerd en gemoderniseerd. Het stond echter niet langer model voor één Duitsland, maar symboliseerde meer een verdeeld land met een verdeelde hoofdstad. Vanuit de veronderstelling dat de Duitse tweedeling nog decennia zou duren, werd in 1971 besloten het gebouw niet meer te gebruiken voor politieke doeleinden en kreeg het de functie van Duits Historisch Instituut toebedeeld.

Na de hereniging
Toen in oktober 1990 Oost- en West-Duitsland herenigd werden, vergrootte dit de ambitie om de Reichstag opnieuw te gebruiken als onderdak voor het parlement. Na een jaar slaagde men in deze opzet en na 57 jaar zetelden er weer politici van het nu herenigde Duitsland in hetzelfde gebouw. In deze periode vond aan het gebouw een architectonische aanpassing door Sir Norman Foster plaats, met de constructie van een transparante koepel op het midden van het dak. Vanaf het dak van het gebouw kan men door deze koepel de vloer van de hoofdetage en daarmee ook het vergaderende parlement zien. De transparantie ervan vormt als het ware een metafoor voor de werking van de democratie. Een deel van de Russische graffiti en een aantal kogelgaten uit 1945, zijn, tegen de zin van vooral conservatieve Duitse parlementsleden, achter plexiglas geconserveerd. De combinatie van oude en nieuwe architectuur wordt gezien als een voorbeeld van post-modernisme in de architectuur.
Voor de westingang van het gebouw wappert de Vlag van de Eenheid.

 
Terug naar de inhoud | Terug naar het hoofdmenu